¯ydzi, (dos³. 'chwalcy /Jahwe/' lub 'czciciele /Jahwe/' z hebr. Jehudim, יהודים, jid. Jidn, ייִדן, ladino ג׳ודיוס Djudios) – naród semicki zamieszkuj±cy w staro¿ytno¶ci Palestynê (okre¶lany wtedy jako Hebrajczycy albo Izraelici), pos³uguj±cy siê wtedy jêzykiem hebrajskim, a w ¶redniowieczu i czasach nowo¿ytnych mieszkaj±cy w diasporze na ca³ym ¶wiecie i pos³uguj±cy siê wieloma ró¿nymi jêzykami. ¯ydzi nie stanowi± jednolitej grupy religijnej i etnicznej. Dla ¿ydów ortodoksyjnych ¯ydem jest tylko osoba, która ma ortodoksyjn± matkê lub przesz³a konwersjê na judaizm. Za ¯ydów uwa¿a siê jednak wiele osób, które nie s± ¿ydami ortodoksyjnymi. Kto jest ¯ydem (hebr. ? מיהו יהודי) jest pytaniem, na które nie da siê jednoznacznie odpowiedzieæ, gdy¿ mo¿e to byæ identyfikacja kulturowa, etniczna lub religijna. Wiele osób, które uwa¿aj± siê z jakich¶ powodów za ¯ydów, nie s± uznawane przez inne grupy lub instytucje. Dotyczy to na przyk³ad ¿ydów reformowanych, którzy nawet pomimo etnicznego pochodzenia ¿ydowskiego czasem nie s± uznawani przez ¿ydów ortodoksyjnych. Wed³ug prawa izraelskiego ¯ydem jest osoba, która ma ortodoksyjn± ¿ydowsk± matkê, chocia¿ prawo do obywatelstwa bez oficjalnego uznania takiej osoby za ¯yda ma ka¿da osoba, która ma przynajmniej jednego dziadka, który by³ ortodoksyjnym ¯ydem. St±d wielu ¯ydów mieszkaj±cych w Izraelu czy USA nie ma wed³ug prawa tego kraju oficjalnego statusu ¯yda.
Hebrajczycy wchodzili prawdopodobnie w sk³ad grupy Habiru, któr± w II tysi±cleciu p.n.e. tworzy³y ludy przyby³e do Syropalestyny z obszarów Mezopotamii. Uwa¿a siê, i¿ termin Hebrajczycy pochodzi w³a¶nie od nazwy Habiru[3][4][5].
http://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%BBydziHabiru.Habiru (tak¿e Habiri, Khabiri, Hapiru, `Apiru, `Eperu) to staro¿ytna nazwa grupy ludzi zamieszkuj±cych rejon Syropalestyny, którzy nie posiadali w³asnego pañstwa. Byli przybyszami (zza Eufratu) i prowadzili g³ównie koczowniczy tryb ¿ycia, przez co mo¿na ich porównaæ do wêdrownych Cyganów. Do grupy tej nale¿eli g³ównie Huryci i Semici, za¶ w staro¿ytnych inskrypcjach wystêpuj± jako w³óczêdzy i rabusie, zaciê¿ni wojownicy, s³udzy i niewolnicy oraz kupcy i handlarze. Z racji zbli¿onego brzmienia oraz wspólnego ¼ród³os³owu nazwy, podobnego stylu ¿ycia, a tak¿e relacjach o podboju Kanaanu w listach amarneñskich wielu uczonych uwa¿a, ¿e do grupy tej zaliczano tak¿e Hebrajczyków.
http://pl.wikipedia.org/wiki/HabiruSemici.Ludy semickie lub Semici − umowna nazwa, pochodz±ca od imienia biblijnego Sema (jednego z synów Noego), grupy ludów pos³uguj±cych siê jêzykami nale¿±cymi do rodziny jêzyków semickich. Okre¶lenie to pochodzi od niemieckiego filologa Augusta Schlözera, który wprowadzi³ je w roku 1781.
Historia
W staro¿ytno¶ci Semici zamieszkiwali tereny Bliskiego Wschodu (bez Egiptu), stanowi±c tam zasadniczo zwarty element etniczny, który falami pojawia³ siê w ró¿nych okresach historycznych, wp³ywaj±c w bardzo du¿ym stopniu na dzieje tego regionu. Przybywali z obrze¿y pustyni Arabskiej w trzech falach migracyjnych.
Do najwiêkszych imperiów semickich w staro¿ytno¶ci nale¿a³o imperium akadyjskie, które za³o¿y³ Sargon Wielki. W okresie rozkwitu Akadu semicki jêzyk akadyjski stanowi³ lingua franca ca³ego Bliskiego Wschodu, z wyj±tkiem Egiptu.
Po upadku imperium Akadów i ostatniego pañstwa Sumerów Semici pojawili siê w postaci Amorytów, którzy opanowali Mezopotamiê i inne przyleg³e regiony tworz±c silne organizmy pañstwowe (np. pañstwo Szamsziadada w Asyrii i Hammurabiego w Babilonii).
Kolejna fala Semitów, Aramejczycy, która najecha³a tereny Bliskiego Wschodu, przyczyni³a siê do rozpowszechnienia siê na kilka stuleci jêzyka aramejskiego na ca³ym Bliskim Wschodzie; przetrwa³ on do obecnych czasów w formie ju¿ nie tak powszechnej. Wymieniæ nale¿y te¿ Izrael z u¿ywanym na jego terenach w staro¿ytno¶ci jêzykiem hebrajskim biblijnym.
Od VII wieku datuje siê ekspansjê Arabów i jêzyka arabskiego na ca³y Bliski Wschód i Afrykê Pó³nocn±.
W XX wieku na tereny Izraela, wraz z osadnictwem ¿ydowskim, wróci³ wskrzeszony jêzyk hebrajski nowo¿ytny.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ludy_semickie
Pierwotne znaczenie slowa ¯yd.